Druslubókabloggið lifnar reglulega við. Guðrún Lára var að skrifa skemmtilegt blogg um bók
sem ég las fyrir einhverju síðan og fannst ansi slæm. Það segir samt
mögulega eitthvað um mig að áður en ég las hana var ég viss um að hún
væri vond en ég las hana samt.
Á meðan færslan um bók Martinu Haag birtist á netinu var ég á bókmenntakvöldi á kaffihúsi í Åmål. Þar var vel mætt, svona 60-70 manns. Líklega var 80% gesta eldri konur eða gamlar konur, svo voru nokkrar miðaldra eða jafnvel ungar konur og nokkrir eldri karlar. Ég held að það hafi kostað um það bil þúsund krónur íslenskar inn, fólk telur ekki eftir sér að borga sig inn á skáldauppákomur í útlöndum, spurning hvort þúsundkall í rúllugjald yrði gúdderað á kaffihúsinu Norðurbakkanum í Hafnarfirði.
Fyrst las karlmaður sem heitir Rolf Andtbacka eigin ljóð. Þau heilluðu mig ekki neitt sérstaklega en voru samt alveg í lagi, mér finnst annars ljóðalestur oft leiðinlegur. Síðan kom Ebba Witt-Brattström, sem ég fullyrði að allt fólk sem fylgist með sænska menningarheiminum kannast við. Hún hefur áratugum saman verið þekkt á sænska menningarsviðinu og er meira að segja þessa dagana reglulega í sænskum sjónvarpsspurningaþáttum, en það hefur Martina Haag, sem skrifaði bókina sem Guðrún Lára skrifaði um, líka verið. Ég ímynda mér að Ebba hafi lítinn áhuga á að láta spyrða sig saman við Martinu, það gæti alveg verið misskilningur minn, hvað veit ég um það, en það er að minnsta kosti lafhægt að tengja þær saman bókmenntalega. Ebba, sem er prófessor í Helsinki, var áratugum saman í sambúð með fyrrverandi ritara sænsku akademíunnar, Horace Engdahl, og þau eiga þrjá syni (sem hún minntist á á meðan hún sat við hliðina á mér við borð með fólki sem bauð mér á þetta bókmenntakvöld). Í sænsku glanstímariti sem ég las fyrir hátt í tuttugu árum, þar sem var viðtal við hjónin, voru Horace og Ebba kölluð kulturens kungapar (og það kostaði nokkur fnæs frá geðillum málfræðikennara mínum sem nú er löngu dáinn). Fyrir svolitlu síðan skildu þau menningarhjónin og þurftu að þola ekki minna umtal en var í kringum skilnað Eriks og Martinu. Út úr þessum hjónaskilnuðum hafa komið bókmenntir sem talað er um sem nútímaklassík. Bók Ebbu Witt-Brattström, Ástarstríð aldarinnar, selst eins og kranabjór á happy hour, bókin er nýkomin út í kilju, orðin að sviðsverki í leikhúsi og ku verða ópera innan skamms. Og í kjölfar skilnaðarins skrifaði svo Horace bókina Síðasti grísinn. Hvoruga þessara bóka hef ég lesið.
Í kvöld talaði Ebba aðallega um Edith Södergran. Ég veit lítið um Edith og hennar skáldskap en hún var finnlandssænskt skáld, dó ung úr berklum árið 1923 í finnskum bæ sem heitir Raivola og tilheyrir nú Rússlandi. Megininntakið í umfjölluninni var hvernig menningarmenn hafa haldið Edith niðri með sinni þungu og kúgandi krumlu, nákvæmlega á sama hátt og menningarmennirnir í dag halda menningarkonum niðri. Ebba Witt-Brattström hefur skrifað og talað um kulturmannen eftir að verðlaunuð bók Lenu Andersson, Í leyfisleysi, kom út og vakti mikið umtal (Ebba er samt ekki fyrsta manneskjan sem notaði þetta hugtak). Í bók Lenu heitir menningarmaðurinn Hugo Rask og er kjánalegur og yfirborðskenndur listamaður en nýtur þó mikillar virðingar. Ebba segir menningarmenn hafa gert úr Edith einskonar Mjallhvítarfígúru og vitnaði í framhaldinu í Edgar Allan Poe sem sagði The Most Poetic Topic in the World is the Death of a Beautiful Young Woman. Svo taldi hún upp góðan lager af dauðum stúlkum sem lifa í bókmenntum, ég man ekki allar en hún nefndi örugglega Ófelíu, frú Bovary, Önnu Kareninu og Heddu Gabler auk einhverra sem eru nær okkur í tíma. Þessi setning Poe um dauðann og fallegu stúlkuna veit ég að kom upp í huga margra kvenna sem ég þekki þegar ung íslensk stúlka dó með hræðilegum hætti fyrir skömmu, dauði hennar varð nokkrum íslenskum karlmönnum ótrúlega fljótt efni í ljóð og ljóðræn minningarorð.
Eftir að Ebba Witt-Brattström ræddi um Edith las hún úr bókinni sinni, Århundradets kärlekskrig. Mér sýndist fólk svolítið slegið yfir lestrinum en í samtölunum í verkinu ganga klögumálin á víxl. Verkið kallar höfundurinn punktroman, ég held að alveg eins mætti kalla það leikrit eða ljóðabók, það skiptir svosem litlu máli hvernig bókmenntaverk eru flokkuð nema maður sé bókasafnsfræðingur, býst ég við. Kannski les ég þessa bók. Svo mun Ebba vera með aðra bók á diskinum sem kemur út innan skamms. Þar er fjallað um menningarkonuna, skilst mér. Ég þarf líklega að lesa hana þegar þar að kemur. Kannski skrifa ég einhverntíma ljóðið Menningarkona. Ég búin að skrifa ljóð sem heitir Menningarmaður, það er í bókinni Óvissustig sem kom út haustið 2016.
Á meðan færslan um bók Martinu Haag birtist á netinu var ég á bókmenntakvöldi á kaffihúsi í Åmål. Þar var vel mætt, svona 60-70 manns. Líklega var 80% gesta eldri konur eða gamlar konur, svo voru nokkrar miðaldra eða jafnvel ungar konur og nokkrir eldri karlar. Ég held að það hafi kostað um það bil þúsund krónur íslenskar inn, fólk telur ekki eftir sér að borga sig inn á skáldauppákomur í útlöndum, spurning hvort þúsundkall í rúllugjald yrði gúdderað á kaffihúsinu Norðurbakkanum í Hafnarfirði.
Fyrst las karlmaður sem heitir Rolf Andtbacka eigin ljóð. Þau heilluðu mig ekki neitt sérstaklega en voru samt alveg í lagi, mér finnst annars ljóðalestur oft leiðinlegur. Síðan kom Ebba Witt-Brattström, sem ég fullyrði að allt fólk sem fylgist með sænska menningarheiminum kannast við. Hún hefur áratugum saman verið þekkt á sænska menningarsviðinu og er meira að segja þessa dagana reglulega í sænskum sjónvarpsspurningaþáttum, en það hefur Martina Haag, sem skrifaði bókina sem Guðrún Lára skrifaði um, líka verið. Ég ímynda mér að Ebba hafi lítinn áhuga á að láta spyrða sig saman við Martinu, það gæti alveg verið misskilningur minn, hvað veit ég um það, en það er að minnsta kosti lafhægt að tengja þær saman bókmenntalega. Ebba, sem er prófessor í Helsinki, var áratugum saman í sambúð með fyrrverandi ritara sænsku akademíunnar, Horace Engdahl, og þau eiga þrjá syni (sem hún minntist á á meðan hún sat við hliðina á mér við borð með fólki sem bauð mér á þetta bókmenntakvöld). Í sænsku glanstímariti sem ég las fyrir hátt í tuttugu árum, þar sem var viðtal við hjónin, voru Horace og Ebba kölluð kulturens kungapar (og það kostaði nokkur fnæs frá geðillum málfræðikennara mínum sem nú er löngu dáinn). Fyrir svolitlu síðan skildu þau menningarhjónin og þurftu að þola ekki minna umtal en var í kringum skilnað Eriks og Martinu. Út úr þessum hjónaskilnuðum hafa komið bókmenntir sem talað er um sem nútímaklassík. Bók Ebbu Witt-Brattström, Ástarstríð aldarinnar, selst eins og kranabjór á happy hour, bókin er nýkomin út í kilju, orðin að sviðsverki í leikhúsi og ku verða ópera innan skamms. Og í kjölfar skilnaðarins skrifaði svo Horace bókina Síðasti grísinn. Hvoruga þessara bóka hef ég lesið.
Í kvöld talaði Ebba aðallega um Edith Södergran. Ég veit lítið um Edith og hennar skáldskap en hún var finnlandssænskt skáld, dó ung úr berklum árið 1923 í finnskum bæ sem heitir Raivola og tilheyrir nú Rússlandi. Megininntakið í umfjölluninni var hvernig menningarmenn hafa haldið Edith niðri með sinni þungu og kúgandi krumlu, nákvæmlega á sama hátt og menningarmennirnir í dag halda menningarkonum niðri. Ebba Witt-Brattström hefur skrifað og talað um kulturmannen eftir að verðlaunuð bók Lenu Andersson, Í leyfisleysi, kom út og vakti mikið umtal (Ebba er samt ekki fyrsta manneskjan sem notaði þetta hugtak). Í bók Lenu heitir menningarmaðurinn Hugo Rask og er kjánalegur og yfirborðskenndur listamaður en nýtur þó mikillar virðingar. Ebba segir menningarmenn hafa gert úr Edith einskonar Mjallhvítarfígúru og vitnaði í framhaldinu í Edgar Allan Poe sem sagði The Most Poetic Topic in the World is the Death of a Beautiful Young Woman. Svo taldi hún upp góðan lager af dauðum stúlkum sem lifa í bókmenntum, ég man ekki allar en hún nefndi örugglega Ófelíu, frú Bovary, Önnu Kareninu og Heddu Gabler auk einhverra sem eru nær okkur í tíma. Þessi setning Poe um dauðann og fallegu stúlkuna veit ég að kom upp í huga margra kvenna sem ég þekki þegar ung íslensk stúlka dó með hræðilegum hætti fyrir skömmu, dauði hennar varð nokkrum íslenskum karlmönnum ótrúlega fljótt efni í ljóð og ljóðræn minningarorð.
Eftir að Ebba Witt-Brattström ræddi um Edith las hún úr bókinni sinni, Århundradets kärlekskrig. Mér sýndist fólk svolítið slegið yfir lestrinum en í samtölunum í verkinu ganga klögumálin á víxl. Verkið kallar höfundurinn punktroman, ég held að alveg eins mætti kalla það leikrit eða ljóðabók, það skiptir svosem litlu máli hvernig bókmenntaverk eru flokkuð nema maður sé bókasafnsfræðingur, býst ég við. Kannski les ég þessa bók. Svo mun Ebba vera með aðra bók á diskinum sem kemur út innan skamms. Þar er fjallað um menningarkonuna, skilst mér. Ég þarf líklega að lesa hana þegar þar að kemur. Kannski skrifa ég einhverntíma ljóðið Menningarkona. Ég búin að skrifa ljóð sem heitir Menningarmaður, það er í bókinni Óvissustig sem kom út haustið 2016.
Den här kommentaren har tagits bort av skribenten.
SvaraRadera