Fortsätt till huvudinnehåll

Launbarnið - framhald

Í gær skrifaði ég að ég hefði fundið sönnun þess í skrá Mæðrahjálpar Kaupmannahafnar að Elín Elísabet Jónsdóttir hefði eignast son með Jóhanni Jónssyni. Guðmundur Magnússon, sagnfræðingur, sem er að safna efni í bók um Jóhann, er sá sem hafði samband við mig um hvort ég hefði rekist á nafn Elínar og það var svo skemmtileg tilviljun að það hafði ég gert alveg óvænt. Eftir að hafa verið í sambandi við Guðmund og hann sent mér eitt heimilisfang og ég síðan fundið eitthvað um ferðir Elínar í Kaupmannahöfn sagði ég honum að skrár yfir fæðingar á Ríkisspítalanum í Kaupmannahöfn væru á vef danska Ríkisskjalasafnsins en að það væri þolinmæðisverk að stauta sig í gegnum þær. Eftir að ég sendi honum póstinn datt mér samt í hug að taka smástund í að lesa nöfn fæðandi kvenna í Protokol over ugifte fødende (hemmeligfødende) á Ríkisspítalanum.

Árið sem nafn Elínar er í bók Mæðrahjálparinn er 1917 svo ég gerði ráð fyrir að barnið hefði fæðst snemma það ár, hún mun hafa komið til Danmerkur 1916. Ég byrjaði að lesa, hóflega vongóð, og las hvert einasta nafn konu sem fæddi á laun frá desember 1916. Þeim lestri lauk á því að ég fann skráð að Elín Elísabet Jónsdóttir Thorarensen, fráskilin vinnukona, hefði fætt son þann 24. maí 1917 og að við fæðinguna hafi hún verið búsett hjá Thoroddsen á Raadhusgade 21 í Charlottenlund.


Næsta skref var þá að finna kirkjubók. Ríkisspítalinn var sérstök sókn og þar voru fæðingar skráðar. Ég vissi að sú bók væri öll skönnuð því ég hef áður kíkt í hana og það tók mig ekki langa stund að finna þetta. Í bókinni stendur að Knud Jónsson Østergaard sonur Elínar Elísabetar Thorarensen f. Jónsdóttur hafi verið skírður í kirkjunni í Lyngby 26. júlí 1919 og skírnarvottar hafi verið gårdsejer Peder Christiansen Østergaard og kona hans Christine Sørine.



Næsta hænufet var að finna kirkjubók frá Lyngby og hún var á sínum stað á internetinu (guð blessi Dani fyrir að vera duglegir að skanna skjöl). Þar kemur fram að Knud Østergaard, sonur ógiftrar Elínar Jónsdóttur hafi verið skírður í Lyngby kirkju 26. júlí 1919 og að ættleiðingarforeldrar séu landeigandinn Peder Christiansen Østergaard og kona hans Christine Sørine og að þau séu búsett í Hissinge. Í kirkjubókinni koma líka fram nöfn skírnarvotta en meðal þeirra er forstöðukona barnaheimilis í Lyngby. Þið getið ímyndað ykkur að ég var himinlifandi með að vera komin með þetta allt, mér fannst ég alveg vera að standa undir framhaldsskúbbi við fréttina frá í gær. Ég ákvað samt, þó að komið væri vel fram yfir miðnætti, að hætta ekki strax og reyna að finna meira um Knud. Ég byrjaði auðvitað á því að slá nafnið Knud Østergaard inn í leitarvél og samstundis birtist danskur pólitíkus.  Þetta gat ekki verið minn Knútur því þessi var fæddur árið 1922. Þegar ég renndi yfir æviatriði þessa Knuds, sem var menntaður í hernum, handtekinn af Gestapo, ráðherra í tveimur ríkisstjórnum og almennt mikill spaði sem meira að segja skrifaði ævisögu sína, sá ég að foreldrar hans voru engin önnur en ættleiðingarforeldrar sonar Elínar og Jóhanns. Þar með dró ég þá ályktun að hann hefði verið nefndur í höfuðið á syni þeirra og að sá drengur hefði sennilega ekki orðið langlífur.

Þar sem Sherlock Holmes sefur aldrei þá klóraði ég mér í hausnum og hélt ótrauð áfram. Hissinge, stóð í kirkjubókinni frá Lyngby og hvaða staður er það? Jú, hann er á Jótlandi og ekki langt frá Álaborg. Ég fann kirkjubók frá Vestra Hissinge á vef Ríkisskjalasafnsins og skrá yfir látna á árunum uppúr 1920. Sem betur fer er þetta ekki svimandi stór sókn. Ég byrjaði að fletta kirkjubókinni aftur á bak frá seinni hluta ársins 1922 og komst að því að Knútur litli hefði dáið 20. maí það ár og verið jarðsettur í Hissinge 26. maí.



Bróðirinn, sem fæddist örfáum mánuðum á undan Knud eldri, hefur verið látinn heita í höfuðið á honum. Sagan um barn Elínar Elísabetar Jónsdóttur Thorarensen og Jóhanns Jónssonar var sem sagt komin. Ég hætti samt ekki alveg strax, eins og kom fram í færslu sem ég skrifaði hér fyrir nokkrum dögum eru Danir búnir að skanna inn mörg dánarvottorð og einhvern tíma þegar allt heiðarlegt fólk var steinsofnað fann ég dánarvottorð Knuds litla Østergaard og þar stendur (á latínu) að hann hafi látist úr lungnaberklum.

Kommentarer

  1. Anonym10 mars 2025 kl. 22:06

    Þetta er nokkuð athyglisvert. Elín Elísabet Jónsdóttir er einmitt langamma mín og pabbi, Lárus, ólst upp hjá henni, og þær tvíburasystur, Herdís og Ólína Andrésdætur voru á heimilinu um það leyti sem pabbi var að alast upp, skilst mér, en Herdís er móðir Elínar Elísabetar.

    SvaraRadera
    Svar
    1. Guðmundur Magnússon11 mars 2025 kl. 08:56

      Ég er að skrifa bók um Jóhann Jónsson. Leita að ljósmyndum af Elínu og fjölskyldu hennar. Geturðu aðstoðað eða bent á einhvern sem getur það?

      Radera
    2. Anonym11 mars 2025 kl. 11:59

      Blessaður, Guðmundur, ætti að geta kannað málið.

      Radera

Skicka en kommentar

Populära inlägg i den här bloggen

Kona sem dó af völdum kakkalakkapúlvers

Undanfarnar vikur hafa Halldór Guðmundsson og Þorgerður E Sigurðardóttir verið með mjög áhugaverða útvarpsþætti á RÚV um Íslendinga í Kaupmannahöfn. Síðasti þátturinn verður á dagskrá næsta laugardag og ég hlakka til að hlusta á hann. Í þáttunum, sem heita Skáld og skrælingjar , hefur Halldór meðal annars minnst á íslenska karla sem sátu hver yfir öðrum á knæpum í grennd við Kóngsins nýjatorg og uppnefndu Dani, en líka hefur verið minnst á nokkrar konur. Ég hef sjálf óseðjandi áhuga á íslenskum konum sem voru í Kaupmannahöfn á síðustu öld og er einmitt núna stödd í borginni og búin að lesa ýmis skjöl á Ríkisskjalasafni Dana og fletta upp í Borgarskjalasafninu. Ég hef ekki fundið nákvæmlega það sem ég er beinlínis að leita að og sem tengist íslenskri konu sem bjó í Kaupmannahöfn mikinn meirihluta ævinnar (hér eru útvarpsþættirnir um hana ), en ég hlýt samt að finna þetta á endanum, nú bíða mín tvær útkrotaðar bækur í Svarta demantinum. Ekki er ég sagnfræðingur og ekki geng ég mjög skip...
En kommentar
Läs mer

Maður og hauskúpa

Um daginn keypti ég ljósmynd á nytjamarkaði. Mér fannst augljóst að hún væri mjög gömul og mér fannst hún ólík þeim gömlu myndum sem ég hef skoðað á vefsíðum safna undanfarin ár, og eru þær þó býsna margar. Myndin er nokkuð stór, um 18x23 cm. og í fallegum, greinilega býsna gömlum tréramma með gyllingu. Hún er merkt P. Brynjólfssyni, ljósmyndara. Myndin sýnir ungan mann í vönduðum fötum sem situr við borð og reykir pípu. Hann hrærir í kaffibolla. Á borðinu er pottaplanta (pálmi, eins og var í tísku upp úr þarsíðustu aldamótum) og nokkrar myndir og á veggjunum eru líka myndir, bæði af fólki sem virðist vera íslenskt alþýðufólk en líka glæsilegar konur og hópmyndir. Á öðru borði má sjá lampa, hauskúpu og sennilega mjaðmagrind, stjaka með snúnu kerti og fleira. Í hillu er lítil hauskúpa sem virðist vera úr nagdýri. Bækur, merkta krús eða bolla, vekjaraklukku og ýmislegt fleira áhugavert má líka sjá á þessari mynd.   Ég byrjaði á að lesa það sem ég gat auðveldlega fundið um P...
Skicka en kommentar
Läs mer

Dánarstaður menningarmanns

Dr. Priemes Vej 1 árið 1947 Einu sinni var nítján ára stúlka sem hét Eleanor Christie. Hún bjó með móður sinni, ekkju eftir lögmann, í Bolfracks Cottage, nálægt Aberfeldy í miðjum skosku hálöndunum. Eleanor hafði gengið í einkaskóla á heimaslóðum og heimavistarskóla í York, hún var drátthög og áhugasöm um listir og málaði blómamyndir. Hún átti gamla tónelska frænku sem bjó í Wales, frænkan hét Helen Powell. Stundum kom vinur Helen í heimsókn til hennar og dvaldi hjá henni í Wales. Þetta var miðaldra músíkant sem ættaður var frá Íslandi, en hann hafði hátt í tvo áratugi búið í Edinborg og kompónerað tónlist og stundað píanóleik og kennslu. Eitt sinn þegar píanóleikarinn heimsótti gömlu vinkonu sína rak hann augun í mynd af stúlku sem honum þótti sjarmerandi og spurðist fyrir um hana. Helen sagði honum að þetta væri Eleanor frænka hennar sem byggi í Skotlandi. Manninum leist svo vel á stúlkuna að hann bað um að hann yrði kynntur fyrir mömmu hennar. Gömlu frænkunni fannst það sjálfsagt má...
Skicka en kommentar
Läs mer

Kveðjubréf látinnar móður (eða sjálfsvíg í gulli slegnu baðherbergi)

Ég hef mjög gaman af sögum um fjölskylduleyndarmál. Allskonar safaríkum og leyndardómsfullum sögum sem Íslendingabók og minningargreinar afhjúpa ekki, því fólki er svo umhugað að leyndarmálin komi ekki upp á yfirborðið. Það er oft ekki fyrr en í þriðju kynslóð, þegar þeir sem málið varðar eru komnir í gröfina, að afkomendur fara að leita sér upplýsinga eða kveikja á perunni, að flettist ofan af sögunum. Svona leyndarmál eru mun algengari en margt fólk heldur, það eru mjög margar manneskjur sem eiga sér dulafulla fortíð, eru narsissísk flögð undir fögru skinni eða hafa eitthvað magnað að dylja. Um síðustu helgi skemmti ég mér yfir svakalegri fjölskyldusögu í sex þáttum sem er á vef Danmarks radio og er vinsælasta hlaðvarpssería Dana um þessar mundir. Þættirnir heita Mors afskedsbrev . Adrian Lloyd Hughes er tæplega sextugur, vel þekktur og snobbaður, danskur fjölmiðlamaður sem gerði þetta vinsæla hlaðvarp. Þar fjallar hann um mömmu sína, Jette Dreyer Hughes, og hennar fjölskyldu og það...
Skicka en kommentar
Läs mer

Óþolandi karlmaður

Um daginn skrifaði sænskur blaðamaður og rithöfundur tvær greinar í dagblaðið Expressen um hvað það hefur reynst honum erfitt í lífinu að fólki líkar ekki við hann. Maðurinn heitir Jens Liljestrand og hafi hann þótt ósympatískur allt sitt líf þá er því að minnsta kosti lokið núna því tvær greinar um eigin vanlíðan vegna þess hvað maður er óvinsæll hafa pottþétt breytt þessu. Það er löngu búið að rannsaka það að opinská viðtöl og játningar gera fólk vinsælt, sérstaklega ef fólkið er karlmenn. Þá eru þeir búnir að opna sig og sýna einlægni og eru þar með skilgreindir sem krútt. En sem sagt, Jens Liljestrand áttaði sig snemma á því að hann væri óvinsæll. Fólki fannst hann með óþægilega nærveru, montinn og ókurteis. Hann hélt að þetta væri eitthvað spes og sérstakt í eigin fari, en eftir að hann skrifaði greinarnar tvær þá lét fullt af fólki í sér heyra og lýsti samskonar upplifunum. Svo hafði blaðakona DN líka samband við Jens, hún las greinarnar hans og tók við hann viðtal. Talandi um ke...
Skicka en kommentar
Läs mer

Nýtt ár og nýtt blogg

Byrjum á Ninu Hemmingsson. Ég er einmitt með nýju ljóðabókina hennar á náttborðinu.
Skicka en kommentar
Läs mer

Haustið og froskarnir

Það er næstum liðið ár síðan ég skrifaði síðast á þessa síðu. Á því ári hefur margt gerst. Ég ætla ekki að ræða það neitt frekar hér, datt bara í hug að gera það að haustheiti að endurlífga bloggsíðuna og því þurfti ég að prófa hvort ég kæmist enn hér inn. Það er ýmislegt á döfinni eins og gengur á haustin. Hvað mig varðar snýr það að bókum og fjölmiðlaverkefnum, en nýjasta trendið í örvandi efnum ku hins vegar vera að reykja froska. Það finnst mér vissulega undarlegt áhugamál.  Í Dagens Nyheter í dag er sagt frá því að fólk sem fékk ADHD-greiningu sem börn sé nú að fara í aðra greiningu sem losar það við ADHD-díagnósuna. Kannski er því batnað eða að það var ranggreint með ADHD. Þetta gerir fólk m.a. vegna þess að greiningin hamlar því, t.d. getur það aftrað því að það komist í lögreglunám. Með mér blundar umtalsverður áhugi á menningarbundnum sjúkdómsgreiningum (það kom til dæmis fram hér ), en í þetta skiptið er ég ekki sérstaklega að spá í ADHD-greiningar, heldur er ég að hugsa ...
Skicka en kommentar
Läs mer

Áfram gakk

Eldsnemma í morgun las ég þráð á samskiptamiðlinum Threads, sem var spjall um hvernig fólk komst að því að nánir aðstandendur voru CIA-njósnarar, einhverjir þeirra höfðu meira að segja verið gagnnjósnarar. Þegar afi eins á spjallinu dó fundust fimm ólík vegabréf sem hann átti, með mismunandi nöfnum, ein hafði búið með fjölskyldunni í Líberíu, Guatemala og einhverjum fleiri löndum og pabbi hennar vann hjá hernum og nú var að renna upp fyrir henni að hann var starfsmaður CIA og ein á spjallinu sagði pabba sinn alltaf hafa verið með tölvuherbergi með fimm mismunandi tölvum og allskonar græjum, áður en almenningur var með tölvur heima hjá sér, og nú var hún að komast að því að hann var njósnari. Þetta fannst mér skemmtilegt í ljósi þess að ég gerði fjóra útvarpsþætti s em finna má á í sarpinum á RÚV og þar er einmitt minnst á CIA í síðasta þættinum . Þættirnir fjalla um blaðbera sem hvarf árið 1976. Í þáttunum er líka minnst á sænskan spjallþráð þar sem rætt er um hvarf bréfberans, sem hét...
Skicka en kommentar
Läs mer

Man skal tenke positivt

Einu sinni skrifaði ég pistla fyrir norska dagblaðið Klassekampen. Það var mjög skemmtilegt og hollt að skrifa um íslenskar bókmenntir, menningu og þjóðfélag fyrir útlendinga. Ég er óskaplega léleg í að halda utan um það sem ég skrifa, orðin hverfa gjarnan út í vindinn, en fyrst facebook ákvað að birta mér þennan pistil sem ég birti fyrir þremur árum, ákvað ég að setja hann hér í geymslu. Ég held að ég sé enn á sömu skoðun og þarna kemur fram; ekki kafna í jákvæðni.
Skicka en kommentar
Läs mer