Fortsätt till huvudinnehåll

Hallarheimsókn og súrsuð bjúgu

Í Krummaborg er kastali, gríðarlegt mannvirki, sem er á minjaskrá Sameinuðu þjóðanna og aðeins örfáa mánuði á ári fá nokkrar hræður að fara með leiðsögumanni um ranghala hans þar sem leynast meðal annars á fjórða hundrað herbergi, gullvagn frá Rómaborg, sérlega fagurt leikhús, ævintýralegir gangar sem virðast aldrei taka enda og allrahanda dót sem aristókratarnir réðu yfir allt fram á fimmta áratug síðustu aldar. Síðasta fjölskyldan sem átti kastalann áður en ríkið tók hann yfir er Schwarzenberg-slektið, en annar kandídatinn í lokabaráttu forsetakosninganna sem fóru fram í gær er einmitt sjötíu og fimm ára aðalsmaður af þeirri ætt, utanríkisráðherrann og furstinn Karl Johannes Nepomuk Josef Norbert Friedrich Antonius Wratislaw Menas, kallaður Karel, en hann ku hafa tapað kosningunum.

Veggplatti í höllinni
Þrátt fyrir að kastalinn sé formlega séð lokaður bauðst okkur að komast í göngu með leiðsögumanni um nokkrar vistarverur hans og eftir morgunverð í morgun hófst sú för. Það var búið að vara okkur við kulda í kastalanum og ýkjulaust þá var kuldinn svo nístandi að þrátt fyrir ullarsokka, tvo ullarboli, dúnúlpu og lopahúfu var hrollur í manni innandayra og tærnar ískaldar. Það kom líka í ljós að kastalaeigendurnir voru þarna aðallega á sumrin, það er auðvitað betra að vera í slotum sunnar í Evrópu á veturna. Leiðsögumaðurinn var ungur Tékki með haukfránan svip og stóra lyklakippu með mörgum og voldugum lyklum. Hann lóðsaði okkur um ranghala og upp og niður stiga, sýndi okkur gulli slegin húsgögn, málverk, dyngjur furstaynja og fríherra, kristalskrónur og alla króka og kima í leikhúsinu (ég stalst m.a.s. aðeins upp á svið á meðan hann leit undan) og sneri að auki reykvélinni og hamaðist á þrumulátagræjunni. Hann sagði líka að því miður hefðu kommúnistarnir eitthvað skemmt einn lystigarðanna við höllina (þá hnyklaði Snæbjörn brýnnar og hugsaði með sér það væri nú ekki umtalsverð skemmdarstarfsemi miðað við framkomu yfirstéttarinnar í Evrópu í gegnum aldirnar). Þegar komið var út úr kastalanum snarhitnaði manni, úti var nefnilega bara svona fimm gráðu frost en innandyra ku það hafa verið hátt í fimmtán gráður.




Dýrafita með kryddi og lauk og súr bjúgu með pickles
Eftir glas af ósætri jólaglögg í kaffihúsi hallarinnar og dálitla vinnutörn á Gyllta englinum þurftum við að fá okkur að borða. Til að stéttajafna daginn fórum við á Svejk-krána, þar er alþýðlegt andrúmsloft, einfaldur matur og servitrísa á Crocks. Við ákváðum að fá okkur eitthvað af smáréttunum, andapatéið og smásnitselin með sinnepssósunni og súru gúrkunum, sem við fengum í gær, smakkaðist svo vel. Matseðillinn sem við fengum var ekki á neinu tungumáli sem er okkur tamt svo við reyndum að spyrja þjónustustúlkuna en hún kunni bara tékknesku þannig að við pöntuðum blindandi. Þegar maturinn kom sáum við að um var að ræða súr bjúgu með súrsuðu græmeti og fitu með fræjum, hnetum og lauk (þý. grieben), eitthvað svipað og ég bý til handa fuglunum. Við sammæltumst um að nú væri ekkert betra í stöðunni en að hafa eins konar tékkneskt þorrablót. Þetta smakkaðist auðvitað ágætlega með súrdeigsbrauði með kúmeni, lauk og bjór, en ég ætla kannski ekkert að panta mér þetta aftur á næstunni. Ég er ekki frá því að veitingahús í Reykjavík ættu að bjóða upp á bjúgu og feita kindakæfu í dollu ásamt normalbrauði og jafnvel sneið af súru slátri.

Sviðið í barokkleikhúsinu 


Útsýni um hallarglugga

Kommentarer

Skicka en kommentar

Populära inlägg i den här bloggen

My friend and I

Undanfarið hef ég svolítið verið að hugsa um bókmenntagagnrýni, já eða mögulegan skort á henni og bókmenntaumræðu almennt, og um eitthvað sem Páll Baldvin Baldvinsson skrifaði í opnu bréfi fyrir nokkrum árum, þegar hann hætti að gagnrýna bækur. Í morgun, þegar ég vaknaði allt of snemma, datt mér í hug að fara á fætur og skrifa það sem ég var að hugsa og finna bréf Páls og hugleiðingu sem ég skrifaði í norska blaðið Klassekampen þar sem gagnrýni var til umræðu. Ég fór á fætur og inn á baðherbergi og rak þá augun í bók Jóhanns Hjálmarssonar, Malbikuð hjörtu , lúið eintak sem kom út árið 1961 og er með teikningu eftir Alfreð Flóka á kápunni. Ég fór að fletta bókinni (já, á klósettinu) og las meðal annars ljóð sem  heitir Skugginn . Þá rifjaðist upp fyrir mér að ég hefði heyrt að Jóhann Hjálmarsson hefði einhvern tíma lögsótt hljómsveitina Trúbrot fyrir að stela frá sér texta ljóðsins. Það tók ekki margar sekúndur að finna útúr því hvernig málinu lauk (dómurinn féll í desember árið 1974).
Skicka en kommentar
Läs mer

Hórur bókmenntanna

Fyrir nokkrum dögum sagði ég frá því að Camilla Läckberg sæti undir ámæli um að vera ekki höfundur bóka sinna heldur hefði hún ráðið annan höfund í að skrifa að minnsta kosti tvær. Nú hafa umræðurnar um þetta undið upp á sig og höfundapar eitt, Leif og Caroline Grimwalker, tjáði sig í vikunni í sænska ríkisútvarpinu þar sem þau segjast eiga bækur frá öllum stóru forlögunum á metsölulistum, nema hvað bækurnar eru ekki sagðar eftir þau heldur aðra fræga höfunda. Aðspurð segja þau að ekkert sé athugavert við þetta, sumir höfundar anni bara ekki eftirspurn, allir geti ekki verið jafn handfljótir og þau, sem skrifa fimmtán bækur á ári hvort, eða þrjátíu samtals.  Parið Leffe og Caroline Grimwalker er þekkt hjá áhugamönnum um sænskar afþreyingarbókmenntir. Þau gefa út gríðarlegan fjölda verka og skrifa það allt á skipulagshæfni sína og vinnusemi, nú og löngun til að þéna mikla peninga. Þau segjast vera bókmenntaverksmiðja og fyrir einhverju síðan las ég viðtal við þau þar sem þau sögðust s
Skicka en kommentar
Läs mer

Stuttar bækur og langar

Um helgina var ég ein heima. Ég hitti skemmtilegt fólk í nokkra klukkutíma á föstudag og laugardag en að öðru leyti var ég ein. Það er svo sem ekkert til að ræða svona þannig séð, ég er alltaf mjög mikið ein og finnst það frekar þægilegt. Marga daga fæ ég líka fáa tölvupósta og hef aðallega samskipti við fólk á Twitter, en þau samskipti flokkast nánast ekki sem samskipti. En já, ég var ein um helgina og las auðvitað bók. Mjög undarlega bók, eina þá furðulegustu sem ég hef lesið. Ég er reyndar bara hálfnuð með bókina sem heitir 271 dagur eða 251 dagur eða eitthvað þannig. Ég man ekki hvað dagarnir eru margir nákvæmlega en það er alla vega eitthvað þarna með marga daga. Bókin er eins konar dagbók margra barna móður sem er að skilja við manninn sinn sem hún kynntist eftir að hann pókaði hana á facebook. Ég og þessi kona eigum ekki margt sameiginlegt en ég held samt áfram að lesa. Konan býr á Reyðarfirði. Það stendur ekki í bókinni að hún búi nákvæmlega þar, heldur bara að hún búi í litlum
Skicka en kommentar
Läs mer

Engin mynd

Í morgun lá ég í rúminu og las grein á símaskjánum um konur sem eru neyddar til að stunda sjálfsmorðshryðjuverkaárásir fyrir Boko Haram. Þegar ég lauk við greinina gaf síminn minn upp öndina. Skjárinn sortnaði og það slokknaði á símanum og nú er ekki hægt að kveikja á honum. Kannski er allt í lagi að vera símalaus, ekki langar mig mikið til að hringt sé í mig, ég vil miklu frekar fá tölvupósta. Ég er annars einhvern veginn hálfpartinn utan þjónustusvæðis þessa dagana, fylgist ekki með Eurovision hvað þá þvargi og dramatískum orðaskiptum um meint völd Rithöfundasambandsins til að láta svipta menn sjálfræði. Ég nenni ekki einu sinni að horfa á fréttirnar. En í kvöld horfði ég á mynd um Emmanuel Macron, sem er forvitnilegur maður miðað við að vera pólitíkus, ég hef eiginlega aldrei neinn áhuga á ókunnugum pólitíkusum. Í dag drakk ég kaffi úti í garði með Þorgerði, bakaði síðan brauð og las töluvert í bókinni De urolige eftir Linn Ullmann. Mér sýnist þetta vera fín bók en hún heillar mi
Skicka en kommentar
Läs mer

Henrik Bjelke, reiðhjól og bækur

Það er langt síðan ég hef gefið mér tíma til að skrifa eitthvað hérna, en núna, á hvítasunnudegi, pinsedag eins og Danir kalla hann, finnst mér einmitt vera rétti tíminn til að opna þessa síðu aftur. Ég sit í lítilli íbúð við götu á Nørrebro sem kennd er við Henrik Bjelke, nafn sem hlýtur að rifjast upp fyrir öllu gömlu fólki sem gekk í barnaskóla á Íslandi á síðustu öld. Þegar ég var í skóla og við lærðum um erfðahyllinguna og Kópavogsfundinn, sem haldinn var í júlí 1662, fór Rúnar kennari með bekkinn í strætó í Kópavog, þar settum við upp impróviseraðan leikþátt um Kópavogssamninginn, þar sem ég var sett í hlutverk Bjelkes. Það fannst mér ekki skemmtilegt. Henrik Bjelke (1615-1683) byggði víst skansinn á Bessastöðum og lét flytja þangað fallbyssur, en ég ætla nú alls ekki að fara að fjölyrða um þennan mann sem Friðrik þriðji gerði að landsstjóra á Íslandi (enda veit ég ósköp lítið um hann). Hér til hliðar er samt mynd af Bjelke.     Eins og allir vita þá eru reiðhjól mikilvægur ferða
Skicka en kommentar
Läs mer

Uppvaskarinn

Ég hélt að ég væri alein á litla gistiheimilinu en það er misskilningur. Ég hef ekki heyrt neitt sem bendir til mannaferða en í gær setti ég gaffal í vaskinn í eldhúsinu (þann sem ég notaði til að borða kvöldmat upp úr plastboxi) og einhver var búinn að þvo hann þegar ég fór á fætur. Síðdegis í dag setti ég óhreint glas í vaskinn og í kvöld var búið að vaska það upp. Ég mun sennilega ekki hitta þann sem er í uppvaskinu því ég fer í fyrramálið. Ég þarf að taka af rúminu og ryksuga áður en ég fer, þannig virkar þetta gistiheimili. Í morgun vaknaði ég við svartþrastarsöng, eins og í Lyon og Reykjavík. Sem betur fer syngja rotturnar ekki. Ég sé ummerki um þær hérna í garðinum. Það er allt morandi af rottum í miðborg Stokkhólms. Þegar svartþrestirnir vöktu mig tók ég þessa mynd út um gluggann.
Skicka en kommentar
Läs mer

Óþolandi karlmaður

Um daginn skrifaði sænskur blaðamaður og rithöfundur tvær greinar í dagblaðið Expressen um hvað það hefur reynst honum erfitt í lífinu að fólki líkar ekki við hann. Maðurinn heitir Jens Liljestrand og hafi hann þótt ósympatískur allt sitt líf þá er því að minnsta kosti lokið núna því tvær greinar um eigin vanlíðan vegna þess hvað maður er óvinsæll hafa pottþétt breytt þessu. Það er löngu búið að rannsaka það að opinská viðtöl og játningar gera fólk vinsælt, sérstaklega ef fólkið er karlmenn. Þá eru þeir búnir að opna sig og sýna einlægni og eru þar með skilgreindir sem krútt. En sem sagt, Jens Liljestrand áttaði sig snemma á því að hann væri óvinsæll. Fólki fannst hann með óþægilega nærveru, montinn og ókurteis. Hann hélt að þetta væri eitthvað spes og sérstakt í eigin fari, en eftir að hann skrifaði greinarnar tvær þá lét fullt af fólki í sér heyra og lýsti samskonar upplifunum. Svo hafði blaðakona DN líka samband við Jens, hún las greinarnar hans og tók við hann viðtal. Talandi um ke
Skicka en kommentar
Läs mer

Bókablogg eða ekki ...

Loksins er vor í Dalslandi, hitinn í tveggja stafa tölu og sól. Stóru trén, sem beðið hafa norpandi eftir tækifæri til að fletta út á sér laufunum, grænka með hraði. Þetta er síðasti dagurinn minn í Åmål, a.m.k. í þessari törn, ég hafði aldrei komið hingað í byrjun þessa mánaðar og veit ekki hvort eða hvenær ég kem aftur. Ég hafði hugsað mér að skrifa bókablogg áður en ég færi héðan, um bók sem ég fann hérna frammi í hillu, en ég næ því ekki vegna þess að ég þarf að gera annað í dag og mig langar líka að vera dálítið úti í góða veðrinu. Bókin heitir Bland vulkaner och varma källor - Isländska strövtåg, hún kom út 1924 og er eftir Harry Blomberg. Höfundur segir í bókinni frá Íslandsferð sinni snemma á 3. áratug síðustu aldar og ég held að hann hafi verið dálítið naskur húmoristi. Harry Blomberg ræðir meðal annars þá þversögn á nokkrum síðum að á Íslandi skófli menn síld upp úr sjónum sem seld sé dýru verði til útlanda en að þeir sem slíti sér út við veiðar og fiskverkun séu bláfátæki
Skicka en kommentar
Läs mer

Baráttudagur kvenna

  Starfandi framkvæmdastjóri Alþjóðabankans, Mari Pangestu, segir í viðtali við DN að í coronafaraldrinum beri konur þyngsta krossinn. Hún vill kalla þetta alþjóðlega kvennakreppu, að covid-19 hafi breikkað bilið á milli kynjanna og rifið upp gamla mismunun. Kvennastéttir hafa orðið verst úti og konur hugsa mest um börnin sem sum hafa ekki hafa fengið að fara í skólann í lengri tíma. Meðan ég las viðtalið við hana, sem fjallar um konur um allan heim, rifjuðust upp fréttir sem ég hef lesið um að ekki sé hugað að jafnrétti í ákvörðunum á Íslandi, til dæmis er ein nýleg hérna um karllægar aðgerðir stjórnvalda . Í dag verður kynnt kæra níu íslenskra kvenna til Mannréttindadómstóls Evrópu . Konurnar kæra íslenska ríkið fyrir að fella niður mál þeirra. Þær höfðu kært kynferðisof­beldi, heim­il­isof­beldi eða kyn­bundna áreitni en mál þeirra voru felld niður í íslensku réttarkerfi. Ofbeldi í garð kvenna er kerfisbundið. Til hamingju með baráttudag kvenna!
Skicka en kommentar
Läs mer

Ljótar ljósmyndir

Stolin mynd af bæjarleikhúsinu  Í krummaskuðinu Krummaborg er gamalt leikhús sem á sér langa sögu . Það stendur við götu sem heitir Horní og er um 200 metra frá aðaltorginu þar sem ég er stödd núna. Í leikhúsinu er kaffihús/bar, eina slíka lókalið ég hef komið inn á í Tékklandi þar sem ekki má reykja. Anddyri leikhússins minnir mig pínulítið á gamla Nýja bíó eða jafnvel Hafnarfjarðarbíó (sem var eitt fallegasta bíó Íslands - en auðvitað var það eyðilagt), það er einhver svoleiðis stemning þarna. Kaffihúsið á neðstu hæð er skemmtilega gamaldags og ekkert of fínt, mismunandi ljósakrónur og lampar og þjónustustúlkan var hressileg. Mér leið samt dálítið eins og á kaffistofu sagnfræðinga við Háskóla Íslands þarna inni í gærkvöldi. Á svæðinu voru nefnilega tólf karlar og ein kona (ég). Já og skömmu síðar bættist þrettándi karlinn í hópinn. Úr anddyrinu Hann hefur komið sér upp listamannslegu yfirbragði dávaldurinn og stjörnu- spekingurinn frá Budejovice. Kannski han
3 kommentarer
Läs mer